Proestend en spartelend door het leven, column van Oscar van den Boogaard in De Standaard
30/09/2014
Oscar van den Boogaard is schrijver en artistiek directeur van het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Gent. Hij schrijft ook colums voor DS. Op 30/9 verscheen van zijn hand volgende column in DS. De auteur gaf toestemming aan Safe Coastal Tourism zijn column integraal over te nemen op haar site.
Het is de columnist niet ontgaan dat in deze tijden van besparingen het voortbestaan van het schoolzwemmen wordt bedreigd. 'Zwemles dreigt kopje onder te gaan' titelde DS nog zeer recent.
Leren zwemmen staat ter discussie om allerlei redenen. Er is het dure kostenplaatje voor leerlingen en scholen, meer en meer gemeentelijke zwembaden worden gesloten, en de inhoud en de doelstellingen van leren zwemmen zijn aan herziening toe. Van dit laatste moet de publieke opinie nog overtuigd worden. Wetenschappers weten dit al lang. Lees bijgaand artikel ter zake. De zwemexperten van Baan Vier dokterden daarom aan een nieuwe leerlijn zwemmen welke ze recent voorstelden.
De mens stamt af van een vis die de wereldzeeën doorzwom. We zijn vloeibare wezens! We zwemmen door het leven en willen ook met elkaar vervloeien. Daarom ben ik gechoqueerd door wat ik hoorde op de radio. Ik ben er niet goed van!
Aan het woord was een zwemexpert. Er zou een nieuwe leerlijn klaar zijn over hoe kinderen moeten leren zwemmen. Leerlijn, dat woord kende ik nog niet. Het deed me denken aan reddingslijn. Of vislijn. Heel toepasselijk in dit verband. ‘Kunnen overleven in het water wordt de basis!’, zei ze. Pardon? Overleven? Mag zwemmen iets méér zijn?
Een groep zwemexperts heeft de leerlijn na jarenlange studie opgemaakt. Baan Vier noemen ze zichzelf. Hun advies: de nadruk voortaan wegtrekken van de klassieke zwemslagen… De kleine mannetjes en vrouwtjes moeten leren drijven, ronddraaien, bovenwater ademhalen. The survival of the fittest! Kindjes, zorg maar dat je ademhaalt, want anders stik je, en als je stikt ben je dood en dan zien we elkaar nooit meer terug! Was er soms iets mis met de klassieke zwemles? Wat was er mis met zwemles de laatste vijftig jaar?
Mis is een soort nieuwe manier van denken die de maatschappij doorsijpelt. Het is de geest van de tijd! Iedereen moet maar overleven! Zijn hoofd zelf maar boven water zien te houden. Het plezier van het zwemmen of studeren of werken of je oude dag beleven, daar gaat het in deze tijden van bezuinigingen en verharding allang niet meer om. Overleven is het devies! Trappelen! Ter plaatse!
Deze zomer had ik een woordenwisseling op een Grieks eiland. Twee jonge vrouwen in bikini waren elkaar aan het fotograferen in de branding. Ze maakten elegante sprongetjes en gooiden hun armen in de lucht. Thema van de geïmproviseerde fotoshoot was schoonheid en blijdschap. Ook maakten ze een paar selfies. Hun haren woeien in elkaar. Werkelijk beeldschoon waren ze. Maar mijn aandacht ging vooral uit naar het kleine kind dat in de branding aan het spartelen was. Hoewel het meisje zwembandjes om had, ging ze bij iedere golf kopje onder. De vrouwen hadden geen oog voor haar. Ik probeerde hun aandacht te trekken door te roepen en driftig te gebaren, maar de twee vrouwen gingen op in zichzelf. Ik zag het kindje zwaaien met haar armen, ik sprong op uit mijn ligzetel. Ik schreeuwde dat ze op hun kind moesten letten.
De vrouwen keken me geschrokken aan. Waar was het kind? Het was net weer onder een golf terecht gekomen maar weldra kwam het kopje weer tevoorschijn. De vrouwen lieten het kind lachend begaan en riepen mij toe in het Grieks. Ik verbeeld me dat ik weet wat ze zeiden. ‘Waar bemoeit u zich mee? Dat kind kan zich heus wel zelf redden! U bent een softie! Wij geloven in een harde opvoeding.’
Harde opvoeding was ook het devies van mijn vader. De beroepsmilitair die in de Tweede Wereldoorlog gevochten heeft voor de vrijheid en jonge mensen verweet dat ze alleen goed waren in het uitleven van hun vrijheid maar niet in het beschermen ervan, gooide me in ons zwembad in Suriname toen ik achttien maanden oud was. Hij vond het prachtig om te zien dat ik overleefde, puur op eigen kracht. Tot zijn dood vertelde hij me iedere keer als we elkaar zagen dat ik anderhalf was toen ik het diepe kon oversteken! Mischien hebben de zwemexperts toch gelijk. Een kind moet leren overleven. Zo maakt hij contact met zijn eigen kracht.
Toen we in Nederland kwamen, kon ik in één klap niet meer zwemmen. Ik moest op school naar verplichte zwemles. Een trauma. Ik herinner me lange betegelde gangen, gemeenschappelijke douches, en dan een naar chloor stinkend zwembad. Badmeesters waren mannen met lange stokken met een haak eraan waarmee ze ons boven water konden houden. Hoewel ik in Suriname een waterrat was, raakte ik in het overdekte zwembad in één keer al mijn zelfvertrouwen kwijt.
De nieuwe zwemlijn leidt af van een veel groter probleem. Dat staat als een paal boven water. Meer en meer gemeentelijke zwembaden hebben het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Ze kunnen niet overleven en worden gesloten. Dat leidt tot grote problemen voor de basisscholen die steeds meer moeite moeten doen om een plaats te vinden voor de verplichte zwemles. Wat is er mis met deze wereld? We wonen in het land met de op twee na rijkste mensen ter wereld en er zijn steeds meer kinderen die niet goed kunnen leren zwemmen. Zwemmen is een metafoor voor hoe je door het leven gaat.
Foto: Roel Burgler
Het is de columnist niet ontgaan dat in deze tijden van besparingen het voortbestaan van het schoolzwemmen wordt bedreigd. 'Zwemles dreigt kopje onder te gaan' titelde DS nog zeer recent.
Leren zwemmen staat ter discussie om allerlei redenen. Er is het dure kostenplaatje voor leerlingen en scholen, meer en meer gemeentelijke zwembaden worden gesloten, en de inhoud en de doelstellingen van leren zwemmen zijn aan herziening toe. Van dit laatste moet de publieke opinie nog overtuigd worden. Wetenschappers weten dit al lang. Lees bijgaand artikel ter zake. De zwemexperten van Baan Vier dokterden daarom aan een nieuwe leerlijn zwemmen welke ze recent voorstelden.
De mens stamt af van een vis die de wereldzeeën doorzwom. We zijn vloeibare wezens! We zwemmen door het leven en willen ook met elkaar vervloeien. Daarom ben ik gechoqueerd door wat ik hoorde op de radio. Ik ben er niet goed van!
Aan het woord was een zwemexpert. Er zou een nieuwe leerlijn klaar zijn over hoe kinderen moeten leren zwemmen. Leerlijn, dat woord kende ik nog niet. Het deed me denken aan reddingslijn. Of vislijn. Heel toepasselijk in dit verband. ‘Kunnen overleven in het water wordt de basis!’, zei ze. Pardon? Overleven? Mag zwemmen iets méér zijn?
Een groep zwemexperts heeft de leerlijn na jarenlange studie opgemaakt. Baan Vier noemen ze zichzelf. Hun advies: de nadruk voortaan wegtrekken van de klassieke zwemslagen… De kleine mannetjes en vrouwtjes moeten leren drijven, ronddraaien, bovenwater ademhalen. The survival of the fittest! Kindjes, zorg maar dat je ademhaalt, want anders stik je, en als je stikt ben je dood en dan zien we elkaar nooit meer terug! Was er soms iets mis met de klassieke zwemles? Wat was er mis met zwemles de laatste vijftig jaar?
Mis is een soort nieuwe manier van denken die de maatschappij doorsijpelt. Het is de geest van de tijd! Iedereen moet maar overleven! Zijn hoofd zelf maar boven water zien te houden. Het plezier van het zwemmen of studeren of werken of je oude dag beleven, daar gaat het in deze tijden van bezuinigingen en verharding allang niet meer om. Overleven is het devies! Trappelen! Ter plaatse!
Deze zomer had ik een woordenwisseling op een Grieks eiland. Twee jonge vrouwen in bikini waren elkaar aan het fotograferen in de branding. Ze maakten elegante sprongetjes en gooiden hun armen in de lucht. Thema van de geïmproviseerde fotoshoot was schoonheid en blijdschap. Ook maakten ze een paar selfies. Hun haren woeien in elkaar. Werkelijk beeldschoon waren ze. Maar mijn aandacht ging vooral uit naar het kleine kind dat in de branding aan het spartelen was. Hoewel het meisje zwembandjes om had, ging ze bij iedere golf kopje onder. De vrouwen hadden geen oog voor haar. Ik probeerde hun aandacht te trekken door te roepen en driftig te gebaren, maar de twee vrouwen gingen op in zichzelf. Ik zag het kindje zwaaien met haar armen, ik sprong op uit mijn ligzetel. Ik schreeuwde dat ze op hun kind moesten letten.
De vrouwen keken me geschrokken aan. Waar was het kind? Het was net weer onder een golf terecht gekomen maar weldra kwam het kopje weer tevoorschijn. De vrouwen lieten het kind lachend begaan en riepen mij toe in het Grieks. Ik verbeeld me dat ik weet wat ze zeiden. ‘Waar bemoeit u zich mee? Dat kind kan zich heus wel zelf redden! U bent een softie! Wij geloven in een harde opvoeding.’
Harde opvoeding was ook het devies van mijn vader. De beroepsmilitair die in de Tweede Wereldoorlog gevochten heeft voor de vrijheid en jonge mensen verweet dat ze alleen goed waren in het uitleven van hun vrijheid maar niet in het beschermen ervan, gooide me in ons zwembad in Suriname toen ik achttien maanden oud was. Hij vond het prachtig om te zien dat ik overleefde, puur op eigen kracht. Tot zijn dood vertelde hij me iedere keer als we elkaar zagen dat ik anderhalf was toen ik het diepe kon oversteken! Mischien hebben de zwemexperts toch gelijk. Een kind moet leren overleven. Zo maakt hij contact met zijn eigen kracht.
Toen we in Nederland kwamen, kon ik in één klap niet meer zwemmen. Ik moest op school naar verplichte zwemles. Een trauma. Ik herinner me lange betegelde gangen, gemeenschappelijke douches, en dan een naar chloor stinkend zwembad. Badmeesters waren mannen met lange stokken met een haak eraan waarmee ze ons boven water konden houden. Hoewel ik in Suriname een waterrat was, raakte ik in het overdekte zwembad in één keer al mijn zelfvertrouwen kwijt.
De nieuwe zwemlijn leidt af van een veel groter probleem. Dat staat als een paal boven water. Meer en meer gemeentelijke zwembaden hebben het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Ze kunnen niet overleven en worden gesloten. Dat leidt tot grote problemen voor de basisscholen die steeds meer moeite moeten doen om een plaats te vinden voor de verplichte zwemles. Wat is er mis met deze wereld? We wonen in het land met de op twee na rijkste mensen ter wereld en er zijn steeds meer kinderen die niet goed kunnen leren zwemmen. Zwemmen is een metafoor voor hoe je door het leven gaat.
Foto: Roel Burgler